Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Türkiye'nin deniz alanlarından azami şekilde fayda sağlaması amacıyla deniz mekansal planlama çalışması hayata geçirildi.
00:07Bu çalışmayı deniz hukuku ulusal araştırma merkezi yaptı.
00:11O çalışmanın ardından görmüş olduğunuz Türkiye deniz mekansal planlaması haritası ortaya çıktı.
00:16Biz bu haritayı deniz hukuku ulusal araştırma merkezi araştırmacısı Prof. Dr. Yücel Acar ile konuşacağız.
00:22Efendim hoş geldiniz öncelikle yayınımıza.
00:24Harita oldukça önemli, çalışma da aslında önemli.
00:27Biz ilk olarak şunu sorarak başlayalım size.
00:30Deniz mekansal planlama çalışması nedir?
00:32Bu çalışma sonucunda ortaya çıkan bu harita bize ne anlatacak, neye temel teşkil edecek?
00:38Her şeyden önce deniz mekansal planlama bir bilimsel çalışma ifade eder.
00:43Biliyorsunuz son yıllarda denizlerden yararlanmanın aynı zamanda çevreye zarar vermeden yürütülmesi gerektiği gibi anlayış gittikçe güç kazanıyor.
00:53Buna mavi ekonomi kavramı da deniliyor.
00:57Yani denizlerden ülkeler, ülkelerin vatandaşları, insanlar çok değişik maksatlarla faydalanıyorlar.
01:03Ama bunu yaparken de çevreye zarar vermeden planlı bir şekilde yürütülerek bir nevi sürdürülebilir bir şekilde kullanılarak devam edilmesini sağlamak için
01:13ülkeler deniz mekansal planlama çalışmaları yapmaya başladılar.
01:18Biz de DEVUKAM olarak aslında bu çalışmayı Türkiye'nin denizleri için yapmanın çok gerekli olduğunu gördük.
01:27Hem Karadeniz'de hem Ege Deniz'de hem Doğu Akdeniz'de bu çalışma aslında bu faaliyetlerin bir nevi çevreye zarar vermeden ve maksimum fayda sağlayarak yürütülmesini amaçlıyor.
01:37Oldukça detaylı demirleme sahalarından tutun, liman sahalarına kadar, Karasuları sınırlarından, kıta sahanlığı sınırlarına kadar birçok farklı detayı görüyoruz.
01:46Biz açıklamalar kısmını bir miktar daha büyüttük.
01:49Seyircilerimizin daha net görebilmesi adına bu notu da düşmekte fayda var elbette.
01:53Peki ortaya konulan tüm bu çizgiler, tüm bu sınırlar resmi bir geçerliliği var mı?
01:57Devletler arası hukukta bir resmiyeti var mı bunun?
02:00Yoksa bir temel mi teşkil edebilir acaba ilerideki anlaşmalara?
02:04Deniz mekansal planlamalar ülkelerin tek taraflı yaptıkları çalışmalar.
02:08Dolayısıyla hukuki bir geçerlilikleri var şüphesiz ki kendileri açısından.
02:12Biz burada işte Karadeniz'deki sınırı görüyoruz.
02:16Bu Türkiye'nin münhasır ekonomik bölgesi ve kıta sahanlığı sınırlarını gösteriyor.
02:21Komşu devletlerle, uluslararası anlaşmalarla yapılmış, çizilmiş sınır.
02:25Burada bir anlaşmazlık yok aslında.
02:27Bu sınırın içerisinde kalan bölge işte burada Lejant'ta görüldüğü gibi değişik faaliyetlerin nerelerde yapılacağını genel olarak bir master plan şeklinde gösteriyor.
02:37Ege Denizi'ne geldiğimiz zaman ise durum biraz karmaşık.
02:40Çünkü Ege Denizi'nde Türkiye ile Yunanistan bir sınır belirleyebilmiş değil.
02:45Deniz alanlarını birbirlerinden ayıran sınırlar belirlemiş değiller.
02:48Türkiye'nin kıta sahanlığına ilişkin ta 1970'li yıllardan beri ortaya koyduğu ve uluslararası hukuka dayanan talepleri var.
02:58O talep de aslında Ege Denizi'nin göz önünde tuttuğumuzda yine bir iki ana karayı esas alıp ortay hat şeklinde geçen bir çizginin Türkiye'nin kıta sahanlığını Yunanistan'ın kıta sahanlığından ayıran çizgi olması gerektiğini ifade ediyor.
03:14Bu noktada belki de kara suyu ve kıta sahanlığı tanımının aslında içerisine biraz daha yakından bakmamız gerekiyor.
03:20Bunlar ne ifade ediyorlar ve Türkiye ve Yunanistan niçin bir ihtilaf halinde?
03:25Şimdi kara sular aslında en fazla 12 deniz miline kadar gidebilen bir deniz alanı.
03:30Türkiye Ege Denizi'nde Yunanistan ve Türkiye 6 deniz mili kara suları uyguluyor.
03:35Bu aslında devletin ülkesinin bir parçası demek.
03:37Yani devletin ülkesinin denize uzanan kısmı demek.
03:40Bir de kıta sahanlığı dediğimiz bir alan var.
03:42O da deniz tabanını kapsıyor ve oldukça uzağa gidebilen bir deniz alanı.
03:47Bu haritada hangi çizgiyle biz kıta sahanlığını gösteriyoruz?
03:49Mesela şu çizgiler kara suları sınırlarını gösteriyor.
03:54Kara suların nerelere uzandığını gösteriyor.
03:57Onun dışında kalan deniz alanları açık denizler.
04:00Açık denizlerin tabanı...
04:01Yani şu kısım mesela bir kıta sahanlığı mı anlatıyor?
04:03Bu aslında Türkiye'nin talep ettiği kıta sahanlığını gösteren sınır görüyorsunuz.
04:07Bunu Türkiye 2020 yılında Birleşmiş Milletler'e bildirdi.
04:11Doğu Akdeniz'de Türkiye'nin talep ettiği kıta sahanlığı alanı bu.
04:14Kara suları kıyıya çok yakın.
04:16Bu kara suları en fazla 12 deniz miline kadar gidebiliyor söylediğim gibi.
04:21Ama 6 deniz mili demiştik.
04:22Doğu Akdeniz'de 12 mil, Ege'de 6 mil uygulanıyor.
04:26Bunun ötesinde kalan deniz alanları Ege için kıta sahanlığı dediğimiz alanlar.
04:30Şimdi Türkiye kıta sahanlığı sınırının işte bu şekilde olması gerektiğini öteden beri savunuyor.
04:35Bahsettiğimiz Ortay Hat sınırında Enez'den başlayıp devam ediyor.
04:39Kuzey Ege boyunca aşağıya doğru iniyor.
04:41Peki bu Ortay Hat tam olarak neye göre belirlendi?
04:44Bu çizgi nereye adalınarak çizildi?
04:46Bu çizgi aslında iki ülkenin ana karası dikkate alınarak çizilmiş oldu.
04:49Türkiye'nin argümanı şudur ki, uluslararası hukuk da buna büyük oranda destek veriyor.
04:54Adaların kıta sahanlığı böyle bir deniz alanında, adalara kıta sahanlığı verilmemesi gerekiyor.
05:00Verildiği zaman iki taraf arasındaki hakkaniyetin ciddi anlamda bozulduğunu görüyoruz.
05:05Denizlerin kıta sahanlığı olarak ayrıştırılması anlamında.
05:09Dolayısıyla Türkiye'nin bu talebi birçok uluslararası yargı kararında da kabul edildiği gibi
05:15bu tür bölgelerde adalara kıta sahanlığı verilmeden iki ülkenin ana karası dikkate alınarak
05:20kıta sahanlığının ayrıştırılması sınırla belirlenmesi anlamında.
05:24Bu çizgi biraz daha yakından anlatabilirseniz bize belki daha iyi olacak hemen.
05:27Şimdi burada tabi bu haritada bu çizgi şu maksatla gösterilmiş durumda.
05:31Burada Türkiye'nin deniz mekansal planlamasının dış sınırını gösteriyor aslında bu.
05:36Yani karasularının ötesinde kalan açık deniz alanlarının tamamı, şu ortay hattın doğusunda kalan kısım
05:43Türkiye'nin deniz mekansal planlama yaptığı bölgeyi ifade ediyor.
05:48Tabi bu bir egemenlik ilanı değil.
05:50Tek taraflı yapılmış bir işlem.
05:52Bunun içerisinde Türkiye hangi bölgede neler yapacağını genel olarak göstermiş durumda.
05:57Tabi ileride bu çalışma sürekli bir çalışma deniz mekansal planlama.
06:01İleride başka faaliyetlerin nerede yapılabileceğine ilişkin, yapılacağına ilişkin yeni eklemeler,
06:07yeni düzeltmeler, geliştirmeler yapılacaktır mutlaka.
06:10Bu bir süreç.
06:10Devletin ilgili organları bunu sürekli çalışıyor olacaktır.
06:14Ama bu bir master plan.
06:15Ege Denizi'nde bu ortay hattı dolayısıyla Türkiye'nin esas itibariyle deniz mekansal planlamasını yürüteceği alanı gösteriyor diyebiliriz.
06:24Yunanistan'ın belki taleplerine de burada bir parantez açmak gerekecek.
06:2912 mil hep iddia ediliyor, hep dillendiriliyor Yunanistan tarafından.
06:33Bunun hayata geçmesi durumunda aslında görmüş olduğumuz Ege'nin güneyi, güneybatısındaki alanların neredeyse tamamının Yunanistan hakimiyetine girmesi söz konusu olacak.
06:42Fakat Türkiye hep bunun bir hakkaniyete ve uluslararası hukuka uygun olmadığını ifade ediyor.
06:47Evet doğru.
06:48Şimdi kıta sahanlığı dışında karasuların devletin ülkesinin bir parçası olduğunu söylemiştik.
06:52Ege Denizi'nde Türkiye ve Yunanistan 6 mil karasuları uyguluyor.
06:56Yunanistan 12 mili çıkarırsa adaların karasuları da olduğu için neredeyse Ege Denizi'nin 3'te 2'sinden fazlası Yunanistan'ın ülkesi haline gelmiş oluyor.
07:06Bu ciddi bir mesele.
07:07Yani o yüzden Türkiye ciddi anlamda itiraz ediyor.
07:10Yunanistan 6 milden öteye genişletmiş değil şu aşamaya kadar.
07:15Bu ciddi bir sorun.
07:16Eğer öyle bir şey yaparsa Yunanistan o kadar ciddi bir hakkaniyetsizlik ortaya çıkacak ki Türkiye Ege Denizi'nden neredeyse hiçbir şekilde yararlanamaz hale gelmiş olacak.
07:26Son bir sorumu sorarak bitireyim.
07:27Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için de bir mekansal planlama söz konusu olabilir mi önümüzdeki sorun?
07:32Evet aslında Rum kesimi geçen yıl deniz mekansal planlama adı altında bir çalışma yapıp yayınladı bu.
07:41Tabii Türkiye'nin şu gördüğümüz kıta sahalının talebiyle çelişen, çatışan bir şeydi, bir ilandı.
07:49Türkiye buna itiraz etti tabii ki.
07:51Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de itiraz etti.
07:53Şu an bildiğimiz kadarıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de böyle bir çalışma yapmak istiyor.
07:57Ve yani DEHUKAM'ın destek vereceği bir çalışma da bu olacak.
08:01Çok teşekkür ederiz yayınımıza konuk olduğunuz için.
08:04DEHUKAM araştırmacısı Prof. Dr. Yücel Acer ile birlikte deniz yetki alanlarında da aslında içeren mekansal planlama haritasına dair çalışmaları konuştuk.
08:12İzlediğiniz için teşekkür ederim.