Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, herkese merhaba.
00:17Aile hekimliği konusunda bazı sıkıntılar mevcut ve buna sessiz kalmak istemeyen 64 ilden 835 aile hekimi bir araya gelerek bir rapor yayımladılar.
00:28Bizler de bugün o raporun üzerine konuşacağız.
00:32Profesör Doktor Necdet Ardıç konuğumuz.
00:34Hoş geldiniz.
00:36Hoş bulduk.
00:38Şimdi öncelikle bir rapor hazırlandı.
00:42Peki neleri içeriyor bu rapor?
00:44Niçin hazırlandı?
00:45Ve bu raporun duyulmasını istiyor aile hekimleri.
00:50Buradan başlayalım dilerseniz.
00:52Öncelikle bütün herkes biliyor ki aile hekimleri çok sıkıntı içinde ve bu sıkıntılarını bakanlığa iletebilmek için iş bırakma eylemleri yapıyorlar epeydir.
01:03Buradaki önemli olan nokta şu aile hekimliği sistemi bizim temel sistemimiz.
01:08Yani sağlık sisteminin tabanının oturduğu temel sistem ve bunun sorunları bütün sağlık sistemini ilgilendiriyor.
01:16Çözülmesi gerekiyor.
01:17Bu aile hekimlerinin sorunu değil, sağlık hizmeti alan vatandaşların sorunu, doktorların sorunu, sağlık bakanı hepimizin sorunu.
01:24Bu sorunu çözebilmek için de temeli sağlam çözüm önerileri sunmak gerekir.
01:31Bakanlığın birdenbire ortaya koyduğu öneriler, yönetmelikler, yönergeler bizim ne yazık ki sorunlarımızı çözmüyor.
01:39Biz de bu yüzden bilim adamlarıyla beraber bu konuda çalışan sosyal bilimcilerle beraber bir çalışma planladık.
01:47Bu çalışmaya çeşitli illerden, 64 illerden 835 aile hekimi katıldı.
01:53Bu çalışma neyi değerlendiriyor?
01:55Aile hekimlerinin çalışma şartlarını, binaları, care harcamalarını, verdikleri hizmeti, ilaç yazma sıkıntılarını, raporları, yasa ve yönetmeklerini.
02:05Yani birçok alanda elimizde önemli bir veri birikimi oldu.
02:08Bunlara dayanarak da öneri paketleri hazırladık.
02:12Ama ne yazık ki karşımızda bunları dinleyecek bir muhatap bulamıyoruz.
02:16O yüzden sizlerin vasıtasıyla hem vatandaşlarımıza ulaşmaya çalışıyoruz hem de Sağlık Bakanlığına bunları bildirmeye çalışıyoruz.
02:25Şimdi raporda bahsedilen kritik noktalardan birisi aile hekimlerinin yoğun bir nüfusa hizmet verdiği ve bakanlığın bu konuyla ilgili bir çalışmasının bulunmadığı.
02:36Bunu biraz açabilir miyiz acaba?
02:39Açıkçası aile hekimleri, bu katılan aile hekimleri köyden olanlar, ilçeden var, il merkezlerinden, büyükşehir merkezlerinden var.
02:47Ortalama hitap ettiklerinin nüfusu 3200.
02:52Bunların %30'sı 3600'ün üstünde kişiye bakıyorlar.
02:56Ancak sadece %20'si, ne diyelim, 2000-2500 nüfusa bakıyorlar ideal olanlar.
03:02Bunlar da muhtemelen köylerde çalışan arkadaşlarımız.
03:05Şimdi aile hekimlerinin orta yaş ortamız 47, yani bunlar tecrübeli doktorlar.
03:10Yeni mezun olanlar az aralarında ve %85'te bu işi isteyerek seçmişler.
03:17Böyle olunca elimizde güçlü, tecrübeli bir doktor kadrosu var.
03:21Bunları değerlendirerek bu hasta hizmetini sunmamız lazım.
03:25Ama ne yazık ki ne kadar tecrübeli olursanız olun,
03:29üzerinize yığınla hasta gönderdiklerinde, günde 120-130-140 hasta baktığınızda,
03:35bunun üstüne kronik hasta takibi yaptığınızda, gebe takibi, çocuk aşılarını takip ettiğinizde,
03:41başa çıkamayacağınız bir iş yüküyle karşı karşıya kalırsınız.
03:44Bu iş yükü, bütün bu çözümlerin temel noktası açıkçası.
03:49İdeal aile hekimliği merkezinde 2000-2500 kişi olması lazım.
03:55Bakanlıkla beraber bizlerin de arzu ettiği insanlara iyi hizmet vermek,
03:59sağlığını korumakla ilgili hizmet vermenin olması için
04:022000-2500 kişiden fazla olmaması gerekiyor bu aile hekimliği.
04:06Ama bakanlık öyle bir tasarım yapıyor ki sistemde,
04:11doktorları sanki çok çalıştırırsam çok öderim gibi bir yapının içine sokarak,
04:18hizmetin kalitesini bir hastanın ayrılması gereken zamanı hiç düşünmeden planlar yapıyor.
04:24O yüzden bu sayı düşürdükleri zaman doktorların alacağı,
04:28gerçek ücretin de çok düşeceği gibi bir sonuç ortaya çıkıyor.
04:33Yani aile hekimliği sisteminin en başında bir bozukluk var.
04:36Hizmetin iyi olmasını istenmeden,
04:38sadece yığınla insanlar girsin çıksın, 5 dakikada imza atılsın,
04:42ilaç yazılsın, gönderilsin isteniyor.
04:44Doktorları da buna sürüklemek için maaşlarını sayıya bağlıyorlar.
04:48Aile hekimliği sistemi paraya bağlı bir sistem olmamalı.
04:51Huzur içinde insandan gelebileceği,
04:53doktorların da huzur içinde çalışabileceği bir sistem olmalı ki,
04:56devlet hastane, 2. basamaklar, üniversite 3. basamaklar rahat etsin.
05:02Bir de özlük hakları konusunda bir sıkıntı mevcut sanırım.
05:06Orada da oldukça aslında kapsamlı bir çalışma yapılmış belli ki raporda.
05:11Özlük hakları konusunda aile hekimleri ne gibi sıkıntılar yaşıyor?
05:16Aile hekimleri özlük haklarının ne olduğunu bilemiyorlar, emin değiller.
05:21Bilmiyorum vatandaşlarımız aile hekimi sisteminin nasıl bir sistem olduğunu biliyorlar mı?
05:26Aile hekimi sistemi kurgulandığında ideal sistem gibi görünürken,
05:30bizdeki Türk aile hekimi sistemi bir Türk taşeron sistemi gibi kurgulandı.
05:34Yani diyor ki bakanlık, ben şurada 3 bin nüfusum var,
05:38buna aile hekimi atayacağım diyor.
05:40Atıyor aile hekimini, sözleşme imza alınıyor.
05:42Devlet memuru olsanız bile devlet memuru haklarınızı askıya alınıyor.
05:46Siz sözleşmeli bir doktor haline geliyorsunuz.
05:49Ve diyor ki size iki kalemde para vereceğim diyor.
05:52Bir tanesi ciğeri harcaması için.
05:53Git bulduğun yere kiranı öde, elektirin suyunu öde,
05:56yanında temizlikçi mi çalıştıracaksın, tuvalet kağıdı mı alacaksın,
05:59tıbbi mal, bunlar sana ait diyor.
06:02Bir de hasta grubuna göre nüfusunun sayısına,
06:06yaşlı oranına, gebe oranına, çocuk oranına bağlı olarak da
06:10sana şu kadar da kişisel ödenek veririm diyor.
06:13Şimdi aile hekimleri bu elit ettikleri parayla
06:17bu sistemi döndürmeye çalışan hekimler.
06:19Ama biliyorsunuz ki hepimiz için hayat pahalılığı arttıkça,
06:25masraflarımız arttıkça aile bütçemizin ne kadar kötü etkilendiğini görüyoruz.
06:30Bu aile hekimlerinin bütçesinin ciğeri harcamaları da aile bütçesi gibi aynı.
06:34Kira var, elektrik var, su var.
06:36Yanında çalıştığı insanların sigortası var,
06:38krem temizliğine ayrılması gereken para var.
06:40Ama devletimiz aile hekimlerinin bu bütçelerini ayarlarken
06:45Türkiye'de kendi bütçesini ne kadar, yüzde kaç arttırsa enflasyon oranında arttırıyor güya.
06:50Ama kendi bütçesine para basarak desteklerken
06:54aile hekimleri o parayla idare etmek zorunda kalıyor.
06:57O zaman temizlik aksıyor, bakım aksıyor, tıbbi malzemeler aksıyor.
07:02Bütün bunlar devam ederken de aile hekimlerine diyor ki,
07:05istersen çalışma diyor.
07:07Şimdi aile hekim ne olacağını tam olarak bilemiyor.
07:09Ne olacak yani? Tamam çalışmadım, ben gittim.
07:11Nereye gideceğim ben?
07:12Sen bilmem neredeki bir şuraya, dağını oraya atarım.
07:15Sen eski kadronun neredeyse orada olursun diyor.
07:18Emekli olursam diyor, emekli olunca ne hatta alacağın belli değil,
07:21ne kadar maaş alacağın belli değil o şeylerde.
07:24Yani bu kadar huzursuz bir ortamda özgürlük haklarını ya da çalışma stülünü
07:28tam bilmeden çalışmak ne kadar zor bir aile hekim için.
07:32Çünkü hekim hastaya konsantre olabilmek için aklında şey olmamalı,
07:36yok kiramı ödermeyim, çocuğun okul taksitleri var mı yok mu?
07:39Bunları ödeme zorlukları yaşayarak bir hekimlik yapılmaz.
07:43Aile hekimlerinin %34 saatinde ek iş yapıyorlarmış,
07:47anketten öyle çıktı.
07:49Gidiyorlar geceleri özel hastanelerde nöbet tutuyorlar,
07:52adli nöbetler tutuyorlar.
07:54Değişik farklı işler yapıyorlar, iş yeri hekimliği yapıyorlar.
07:58%34'ü dediniz değil mi?
08:00Ekstra bir işle uğraşmak zorundalar.
08:02Evet, ek iş yapıyorlar.
08:04Geçiremiyorlar çünkü aile hekimleri.
08:06Şimdi bir de aile sağlığı çalışanları durumu var sanırım.
08:10Aile hekimleri o aile sağlığı merkezlerinde çalışacak,
08:14onlara yardımcı olacak,
08:16insanlara, çalışanlara ihtiyaç duyuyorlar.
08:18Bunun da raporda büyük bir sorun olduğu belirtiliyor.
08:22Şimdi onu da açıklamanızı isteyeceğim sizden.
08:25Şimdi aile hekimliği çalışanları,
08:28aile hekimliğinin ana unsurlarından biri.
08:31Ehebeler, hemşireler.
08:33Bunlar aile hekiminin en büyük yardımcıları.
08:37Özellikle GBL takiplerinde, aşı takiplerinde,
08:40kronik hastaların takiplerinde.
08:42Her aile hekimliği çalışanına bir kişiyi tahsis ediyorlar.
08:45O da maaşını aynı ödeneklerde gibi,
08:47aile hekiminin aldığı gibi alıyor.
08:49Yani aile hekiminin çalışma şartlarında onlar da etkileniyor.
08:52O yeni çıkan cezalandırma yönetmeliği de,
08:55eziyet yönetmeliği diyoruz.
08:57Orada olacak her şey aile hekimi çalışanını da etkiliyor.
09:00Hekimin bir şey konuda parasının kesilmesi,
09:04onun da parasının kesilmesi anlamına geliyor.
09:06Ki onların ücretleri çok daha düşük, çok daha zor durumdalar.
09:10Bir aile hekimliği çalışanın,
09:12şimdi aile hekimliği merkezinin şöyle bir özelliği var.
09:15Siz bir mahalledesiniz.
09:172500 diyelim, 3500 hastanız var.
09:20Ve 20 yıldır orada çalışıyorsunuz.
09:22Siz artık ailenin doktorusunuz.
09:24Ebe, hemşire, ailenin ebesi, hemşiresi.
09:27Dedesini de tanıyor, torununu da tanıyor.
09:30Herkesi tanıyor, ne hastalığı olduğunu biliyor,
09:32ne ilaç kullandığını biliyor, nerede sıkıntısı var,
09:34kim evlenmiş, kim ölmüş, biliyorlar.
09:37Böyle insanların bilgi birikimi o bölge için çok değerli.
09:40O bilgiyi bir araya getiren insanlar.
09:43Siz bunları bu kadar kötü şartlarda çalıştırıp,
09:47mesleğe bırakmaya zorlarsanız,
09:49ki ebeveyn hemşireler aile hekimliği sisteminden istifa edip,
09:52devlete döndüklerinde çok daha net,
09:55çok daha iyi şartlarda kazançları oluyorlar.
09:58O zaman bu sistem çalışmaz ve çok büyük bir hasar görür.
10:02Yani yeni birini atayarak o bilgi birikimi koruyamazsınız.
10:05Mahallenin bütün o sosyal dokusu,
10:08sosyal bilgisi ortadan kalkmış olur.
10:13Şimdi bir de sanırım aile hekimlerinin
10:16%50'den fazlası yurt dışı iş olan ahalinde ya da
10:19emeklilik hakkı kazandığında işi bırakabileceğini söylüyorlar.
10:24Bunun hakkında peki bakanlık bir iyileştirme çalışması
10:27yapmadı mı aile hekimlerine yönelik?
10:29En azından işi bırakmasınlar diye ya da yurt dışına gitmesinler diye.
10:34Şimdi şöyle, hakikaten aile hekimleri bunalmış durumda.
10:37Çünkü bakanlıkla iletişim kurmakta zorlanıyorlar.
10:40Hepsinin örgütleri var, dernekleri var, federasyonları var, sendikaları var.
10:44Bunlar bakanlıkla iletişim kurmak için,
10:47çözüm önerini iletmek için, beraber görüşebilmek için
10:50çaba harcıyorlar.
10:51Ama ne yazık ki bakanlıktan bu konuda bir yaklaşım yok.
10:55Özlük haklarının arttırılması tabii ki doğru.
10:58Bütün insanların istediği bir şey ama
11:01çalışma işler arttırıları da çok önemli.
11:03Sadece çalıştıkları binada, sorumlu oldukları nüfusa,
11:07işleyişe, yetkilere kadar birçok şey var.
11:11Özlük haklarının arttırılması temel amaç değil.
11:14Bu, sağlık sisteminin iyileştirilmesiyle ilgili temel amaç.
11:17Son çıkardıkları yönetmelik,
11:19özlük haklarında iyileştirme adı altında
11:22tam bir cezalandırma maddeleri sunuyor.
11:25Sağlık bakanlığı amaçlar kısmında düşündüğü şeyi
11:29bu şekilde uygulamaya çalışarak yönetsel olarak büyük hata yapıyor.
11:33Yani şu anda sağlık bakanlığında
11:36bence büyük bir yönetim krizi var.
11:40Eğer sağlık bakanlığının bir amacı varsa aile hekimleri,
11:43bununla ancak paydaşlarıyla beraber çalıştığı takım
11:46arkadaşlarıyla beraber sahip çıkarak yapabilir bu amaçlarını.
11:51Ben kapalı kapıları ardında şunu yazdım, bunu uygulayacaksınız diye olmaz.
11:55Çünkü hayatın bazı gerçekleri var.
11:58İş yükü denen bir kavram var.
12:00Sağlık bakanlığı sayıları paraya dönüştürerek
12:03her şeyi halledebileceğini sanıyor.
12:06Bir kişi bir puan, bir kişi iki lira.
12:08Böyle olmaz aile hekimleri.
12:10Tersten hesaplaması lazım.
12:11Bir aile hekiminin bir hastayı kaç dakika ayırması lazım sizce?
12:15Yani şu anda iki dakika, üç dakika, beş dakikayla olur mu?
12:18Ben sanırım bundan daha uzun.
12:21Yani bir hesap yapılması lazım.
12:24O zaman bir doktor bir hastayı yirmi dakika ayırsa
12:27günde kaç hasta bakar?
12:29Önce bunun bir hesabını yapsın da ondan sonra yönetmelik yazsın orada.
12:33Eğer siz aile hekiminde hastaları yeterli zaman almadan,
12:37tatmin edici bir süre ayırmadan,
12:40hastanın kendi hastalığı hakkında ikna olması,
12:43hastalığı hakkında eğitim almadan gitmesi durumunda,
12:46o zaman ikinci basamakta niye randevu bulamıyor?
12:49Anlarız durumu.
12:50Yani insanlar güvenmediği ya da ikna olmadığı için
12:53ikinci basamağa gidiyor, bir daha üçüncü basamağa gidiyor,
12:56bir daha özele gidiyor, para artıyor üzerinde.
12:58O yüzden aile hekimliğinde yapılacak bütün reformlar
13:02bütün sağlık sisteminde iyileşmeye yol açabilecektir.
13:05Buradaki nokta,
13:08Sağlık bakanlığı bunu kavrayıp
13:10çalışma arkadaşlarıyla, aile hekimleri,
13:13onların ebe hemşerileri,
13:15Sağlık bakanlığının çalışanları değil, çalışma arkadaşlarıdır.
13:19Böyle değerlendirmesi lazım.
13:21Ki sanırım aile hekimlerinin %60'ı da sağlık bakanlığına güvenmiyor.
13:27Aile hekimleri sözleşme sürecinde ya da denetim sürecinde
13:31denetime mutlaka bağımsız kuruluşların katılmasını istiyor.
13:34Bu aile hekimleri federasyon olur, takip odaları olur.
13:37Neden?
13:38Denetimler kişisel yanlılık, siyasi çekişme,
13:42farklı nedenlerle kötüye gidiyor.
13:45Denetimde bir puan kırılması, merkezin puanı düşmesi,
13:48elde edilen ödeneklerin düşmesine,
13:50aile hekimin ceza olarak paralarının kesilmesine yol açıyor.
13:53Teklif sözleşmeler ama sözleşmelerde,
13:57yani sağlık bakanlığı esiri olmuş gibiyse bir sözleşme dayalıdır.
14:01İster imzala ister imzalama diyor.
14:03Halbuki bu sözleşmenin de,
14:05çeşitli bu konuyu bilen insanların pazarlığıyla ortaya konup,
14:09hazırlanması gerekir.
14:10Aile hekimleri bunu istiyorlar.
14:12Diyorlar ki bizim örgütlerimiz var,
14:14sözleşmeyi beraber hazırlayalım, bir ortak konsens olsun.
14:17İki tarafın da hakları konusun.
14:19Yani hep bana, hep bana diye bir şey yok.
14:21Önemli olan sağlık sistemi düzeltecek,
14:23iki tarafın da hakkını koruyacak, iyi bir çalışma ortamı yaratmak.
14:26Kesinlikle.
14:27Unutmadan şunu da söyleyelim,
14:29sanırım en büyük sıkıntılardan biri,
14:32özel mülklerin sağlık merkezi olarak kiralanması.
14:36Bu tam olarak aile hekimlerini, aile sağlık merkezi çalışanlarını nasıl etkiliyor?
14:42Çok güzel bir konuya değindiniz hakikaten.
14:45Şimdi baştan da söylemiştim ya,
14:48siz gidin, yerinizi bulun, çalışmaya başlayın diyorlar.
14:51Şu anda aile hekimlerinin yaklaşık yüzde otuzu,
14:54özel mülkleri kiralamak zorunda kalmışlar.
14:57Yani bir belediye yeri yok, devletin yeri yok.
14:59Halbuki kamu hizmeti yapıyorlar.
15:02Özel mülklerin kiralama şartlarını, kiraların nereye gittiğini hepimiz biliyoruz.
15:07Artık özel mülklerde aile hekimliğinin gerekli mekan gerekliliklerini,
15:13deprem güvenliklerini sağlayacak şartlar her zaman bulunmayabiliyor.
15:18Bu yüzden özellikle bu kiralama işinin ya da aile hekimliği yapılacağı yerin,
15:24devlet tarafından çabucak çözülmesi gerekiyor.
15:27Ve bunların bir şekilde aile hekimlerine bedelsiz olarak verilmesi gerekiyor.
15:32Öyle komik ki, belediyenin yerinde çalışıyorsunuz,
15:35ya da devletin binasına çalışıyorsunuz, sizden kira alıyorlar.
15:39Yani siz kamu hizmeti veriyorsunuz,
15:41size cereya dönerek tanıyorlar, siz o cereya dönerek geri veriyorsunuz kiraları.
15:45Ve üstelik zam dönemi geldiğinde,
15:47burası kamu hizmeti yapılan yer değil,
15:50olduğu gibi devlet bunu gerektirir diye,
15:53tam gerektiği kadar kira zammı yapıyorlar.
15:56Bu hakikaten bir garabet Türkiye'de.
15:59Peki bütün bunlar bir araya toplandığı zaman ortaya,
16:03aile hekimliğinde, daha doğrusu aile hekimliğinin sisteminde bir reform yapılması gerektiğini mi gösteriyor bize?
16:11Tabii ki, çok önemli bir reform yapılması gerekiyor.
16:17Aile hekimliğinin uygulanması, sağlık sisteminin en önemli temel şartı.
16:22Ve iyi uygulanırsa, başarılı uygulanabilirse,
16:27o zaman büyük büyük hastanelere çok para yatırılmasına gerek kalmayabilir.
16:32İnsanlar kuyrukta beklemeyebilir,
16:35ya da randevu bulamadan, doktor göremeden hastalığından kurtulma çabalarına girmeyebilir.
16:41Çok daha rahat muayene olabilirler ikinci ve üçüncü basamaklarda.
16:45Bu konuda yapılacak çalışmalara aile hekimliğinin bütün örgütleri,
16:50dernekleri, sendikaları, tabii bütün örgütler bilir ki,
16:54çok diyalog kurmaya çalışıyor.
16:57Destek olacaklardır.
16:59Hepsinin elinde çözüm önerileri var, uygulanabilir öneriler.
17:03Yeter ki Sağlık Bakanı gelin oturalım, işi beraber çözelim desin.
17:07Peki. Necdet Bey çok teşekkürler.
17:10Aslında oldukça önemli bir konu.
17:12Hem sağlık hem de aile hekimliği oldukça önemli bir konu.
17:16Biz de elimizden geldiğince bunu duyurmaya çalışıyoruz.
17:19Sizin hazırladığınız rapor için de ayrıca teşekkür ediyorum.
17:23Çünkü oldukça kapsamlı bir rapor.
17:25Bütün gerçekliği olduğu gibi gözler önüne seriyor.
17:28Vakit ayırdınız bugün bizlere. Sağ olun.
17:31Ben de konuya eğildiğiniz, halkımızı bilgilendirdiğiniz için bize destek olduğunuz için çok teşekkür ederim.
17:37İyi günler dilerim.
17:39İyi günler.
17:43Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, Prof. Dr. Necdet Ardıç konuğumuzdu.
17:48Aile hekimliğine ilişkin aksak yönleri konuştuk.
17:51Sağlık Bakanlığı'nın bir an önce sanırım bir adım atması gerekiyor.
17:55Ortak bir noktada bulunması, buluşulması gerekiyor.
17:58Çünkü bu sağlıksız, bu olumsuz koşullardan hem hekimler hem de hastalar kötü etkileniyorlar.
18:05Biz sağlık gündemini takip etmeye devam edeceğiz.
18:08Bu ekranlardan aktarmaya da devam edeceğiz.
18:10Ancak şimdilik burada noktalayalım.
18:12Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.